Cezaevinde Geçen Yıllar
“Eylül 1973’te New Jersey’deki cezaevinden alındım ve 1 Ekim’de başlayacak davanın görüleceği Middlesex İl Mahkemesi’ne yakınlığıyla bilinen Middlesex Hapiashanesi’nin bodrumuna gömüldüm. O cezaevinde yatan ilk ve son kadınım. Orası her zaman bir erkek cezaevi oldu.”
Ayrıntı Yayınları tarafından yayımlanan Assata: Bir Otobiyografi adlı kitap, iki farklı dönemin kesiştiği bir kurguyla yazılmış. Assata’nın arabada yaralı halde bekletildiği o geceden cezaevinde ve mahkeme salonlarında geçirdiği yıllar boyunca yaşadıkları ile Assata’nın doğumundan başlayarak ülkeden ayrılışına kadar yaşadıkları. Kitapta okurken en çok zorlanacağınız bölümlerse kesinlikle cezaevinde geçirdiği yılları anlattığı sayfalar.
Erkek cezaevinde, tek kişilik bir hücrede geçirilen aylar. Değişen cezaevlerinde değişmeyen tek şey, süreklileşmiş baskı ve işkence. Ağır yaralı halde tutulduğu hastanede başlayıp cezaevinden çıkana kadar uygulanan işkence, mahkeme salonlarında da devam ediyor. Yargılandığı davalarda bazen tamamen beyaz olan “seçilmiş” bir jüriye karşı duruyor, bazen de ırkçılığını, düşmanlığını saklamakta beis görmeyen bir hâkime karşı…
Bir uyuşturucu satıcısını bir barda öldürmekle yargılanıyor örneğin, avukatları iddia edilen olay yerinin cinayetin işlendiği iddia edilen günden 1 yıl önce kapandığını ispat edince beraat ediyor. Banka soygunu yapmakla yargılanıyor, ancak ellerinde suçu işlediğini gösteren bir fotoğraf yok. Fotoğrafı mahkeme salonunda soygunu yapan kadına benzemesi için zorla giydirdikleri peruk ve kıyafetlerle çekmeye çalışıyor polisler.
İnsan tüm bunları okuyunca inanmakta zorlanıyor. Ancak tüm bunlarla baş eden bir kadının hayatını okumak da insana ayrı bir güç veriyor. FBI’ın arananlar listesindeki ilk ve tek kadın Assata, cezaevinden 2 Kasım 1979’da kaçıyor, Küba’ya siyasi mülteci olarak sığınıyor. O günden bugüne Küba’da hayatına devam ediyor.
Assata’dan George Floyd’a
20 dolarlık sahte çek kullandığı iddiasıyla polisler tarafından gözaltına alınırken yaklaşık 8 dakika boyunca nefessiz bırakıldığı için hayatını kaybeden George Floyd…
Floyd’un polis şiddetiyle öldürülmesi, ABD’de pandemi sürecine ve karantina önlemlerine rağmen insanların sokağa çıkmasına, hesap sormasına neden oldu. Irkçılığın, polis şiddetinin neredeyse her gün ölümlere neden olduğu ABD’de ırkçılık tekrar daha yakıcı bir biçimde tartışılmaya başlandı. Bu tartışmalarda belki de en çok unutulan, siyahların sadece siyah olduğu için değil, yoksul oldukları için de ayrımcılığa uğramasıydı. “Siyah” bir başkan geçmişi olmasına rağmen ırkçılığın temelindeki sınıf ayrımı, eşitsizlik yok edilmedikçe iyi bir eğitim, iyi bir gelire ulaşmak Assata’nın da belirttiği gibi siyahların ya da ayrımcılığa uğrayan hiçbir insanın eşit ve mutlu olmasını sağlamayacak.
Assata’nın hayatı, hem FBI’ın ve COINTELPRO’nun tarihini apaçık ortaya koyuyor, hem de yıllardır değişmeyen bazı tartışmalara çok doğru bir bakış açısı sunuyor.
Bir sonraki sayfada okuyacağınız gibi, 1975’te yargılandığı ve yine beraat ettiği bir mahkeme salonunda jüri üyelerine yaptığı konuşmadaki her kelime maalesef geçerliliğini koruyor. Assata’nın konuşmasında geçerliliğini korumayan tek şey, ABD başkanının yıllık 200 bin dolar kazanması. Milenyumda devlet başkanları milyonlar kazanıyor!
Bu yazı, Özlem Özdemir tarafından 221B’nin 27. sayısı için kaleme alınmıştır. Yazının 3. bölümü yarın yayında.
