Okurlarımız için başladığımız yazı dizisine devam ediyoruz, önemli yazarlarımızın kitap, film ve dizi önerilerini sizlerle paylaşacağız. Bugünün önerisi, 221B’nin İtalyan polisiyeleri konusunda uzman yazarlarından akademisyen Bülent Ayyıldız’dan geliyor.
Kitaplar
Maurizio De Giovanni-Il senso del dolore, L’inverno del commissario Ricciardi
İngilizce baskısı: I Will Have Vengeance: The Winter of Commissario Ricciardi (The Commissario Ricciardi Mysteries Book 1)
İtalyan polisiye edebiyatının son dönem en başarılı ve popüler isimlerinden biri olan Maurizio De Giovanni’nin ilk kitabı, bizleri başkahraman Luigi Alfredo Ricciardi ile tanıştırır. Napoli şehrinin ve İtalyan operasının tutkunu olan De Giovanni’nin eserinin ana teması Komiser Ricciardi’nin öyküsüdür: 1930-1931 yıllarında Mussolini yönetimi altındaki İtalya’da, polis komiseri Ricciardini’nin çözmeye çalıştığı bir vakayı ele alır. Bu açıdan hem İtalya tarihinin en karmaşık dönemlerinden birini hem de Napoli şehrini okura sunması açısından dikkat çekicidir.
Giorgio Scerbanenco-Venere privata
İngilizce baskısı: A Private Venus: A Duca Lamberti Noir
1966 yılında yayımlanan Scerbanenco’nun Venere Privata adlı eseri yalnızca İtalyan tarzı özgün polisiyenin değil, Amerikan tarzı kara romanın da İtalya’da ilk örneği ve öncüsü olur. Milano’nun zengin ailelerinden birine mensup Davide adlı bir gencin etrafında gelişen gizemli bir cinayeti konu edinen romanın başkahramanı Duca Lamberti, zorla emekliye ayrılmış, hastalarından birine ötenazi yapması nedeniyle bir anlamda görevinden men edilmiş bir doktordur. Bu doktorun araştırmaları, bir anlamda sınıflar arası ayrımın, Milano şehrinin, doğmakta olan suç başkentinin hikayesidir.
Leonardo Sciascia-Baykuş/Baykuşun Günü
Il giorno della civetta, Leonardo Sciascia’nın ilk polisiye eseridir. 1961 yılında yayımlanan eser, Sicilya’da meydana gelen gizemli bir cinayetin çevresinde gelişen olayları konu edinir. Polisiye izlek bir anlamda toplumsal eleştirinin yansıtılması işlevini üstlenirken cinai bir olay karşısında suskuna dönen kalabalık ile zeki ve adaletli bir soruşturmacı, Yüzbaşı Bellodi gibi iki farklı unsur toplumun iki farklı yönü olarak karşmıza çıkar.
Andrea Camilleri-Montalbano İle Bir Ay
İtalyan polisiye edebiyatının efsane ismi. Eserleri -Türkçe dahil- pek çok dile çevrilen Sicilyalı yazar için polisiye edebiyat bir varoluş biçimi olarak tanımlanabilir. Nitekim bugün artık Andrea Camilleri ve romanlarının başkahramanı Komiser Salvo Montalbano isimleri yan yana anılmaktadır. Olayların merkezi, tipik bir Sicilya kasabası olan hayali Vigàta’dır. Vigàta, Sicilya’nın yaşadığı sosyal ve kültürel değişimlerin bir yansımasıdır. Bu kitap ise Montalbano’nun farklı öykülerinden oluşmakta ve Camilleri ve dolayısıyla da Montalbano ile tanışmak için en uygun eserlerden biridir.
Massimo Carlotto-Haydutun Aşkı
Eserleri İtalya’nın en çok satan listesinde sürekli yer alan Massimo Carlotto’nun dilimize çevrilmiş tek romanı. Eserlerinin gerçekçi yönü ağır basan bir yazardır, zira yazarın hayatındaki adli-polisiye olaylara dayanmaktadır. Carlotto’nun polisiyesinde suç unsurunun kökeni, ekonomik ilişki ve organize suç arasındaki birlikteliğe dayanmaktadır. Haydutun Aşkı‘nda toplumsal ve yönetimsel yozlaşma, derin bir bozulma mevcuttur. Carlotto, polisiye edebiyatı dönemin İtalya tarihinin bir kaydı olarak düşünür ve şöyle bir söylemde bulunur: “Bu benim, günümüz İtalya’sında meydan gelen olayları kaydetme şeklimdir.”
Filmler
Il Divo (2008)
İtalyan devlet adamı Giulio Andreotti’nin karmaşık yaşam öyküsüne dayanan film, devlet-mafya-kilise üçgeninde meydana gelen olayları merkezine alır. İtalyan mafyasının farklı kişi ve sosyal sınıflarla ilişkisine dair etkileyici bir film.
Suspiria (1977)
Bir Dario Argento klasiği.
Lo spietato / The Ruthless (2019)
İtalyan mafya kültürünün ülkenin farklı yerlerine yayılmasını ve genişlemesini anlatan, suç ve suçlu kavramlarını basitleştirmeden ancak doğal hayatın bir parçası olarak ele alan, bir mafya babasının doğuşunu ve yaşantısını anlatan sürükleyici bir film.
Romanzo criminale (2005)
Giancarlo De Cataldo’nun Romanzo Criminale (Suç Romanı) adlı romanından uyarlanan, Michele Placido filmi. “Banda della Magliana” (Magliana Çetesi) adlı bir suç oluşumunun Roma’da doğması, gelişmesi ve sona ermesi filmin ana konusunu oluşturur. Filmin özü II. Dünya Savaşı sonrasından 1990’lara kadar geçen sürede İtalyan toplumunda, İtalyan siyasetinde ve bunlarla bağlantılı olarak İtalyan suç dünyasında yaşananlardır.
La ragazza nella nebbia (2017)
Bir Donato Carrasi filmi. İtalyanın çok satan polisiye yazarlarından biri olan -aynı zamanda romanlrı dilimize de çevrilen- Carrisi’den polisiyeseverler için klişeleri barındıran ancak sağlam kurgu ve sürpriz sonu ile merak uyandıran bir film.
Diziler
Il commissario Montalbano (1999)
Andrea Camilleri’nin efsanevi kahramanı Salvo Montalbano’nun maceraları.
L’Ispettore Coliandro (2006)
Carlo Lucarelli’nin ününü artıran ve polisiyenin günlük yaşamın bir parçası haline gelmesine imkan yaratan asi müfettiş Caliandro’nun hikayesi. Coliandro, tüm yönleriyle baştan aşağı bir İtalyan polisidir: iş gereği polis, doğası gereği İtalyan’dır. Dağınık, savruk, kurallara uy(a)mayan, kadınlarla flört etmeyi abartan bir karakterin maceraları.
Maltese – Il romanzo del commissario (2017)
Gianluca Maria Tavarelli’nin yönettiği Rai yapımı bir mini dizi. İtalyan mafyasına karşı mücadele olgusunu derinlemesine işleyen ve Güney İtalya gerçeği ile uyuşturucu ticareti unsurlarını bir araya getiren sarsıcı bir dizi.
Suburra (2017)
Klasik bir İtalyan polisiye dizisi/suç dizisi olarak tanımlamak yanlış olmaz. Kilise, devlet, güç, para gibi kavramlar arasında süregelen maceralar.
Il giovane Montalbano (2012)
Andrea Camilleri’nin efsanevi kahramanı Salvo Montalbano’nun gençliğini anlatan ve Mantalbano’nun karakter özeliklerinin gelişimine tanıklık ettiğimiz hikayeler.
